Wiedza na temat rodziny ma tę szczególną właściwość, że każdy człowiek dysponuje własnym doświadczeniem na jej temat. Terapeuci zajmujący się pomaganiem rodzinom są świadomi zjawisk rodzinnych na podstawie obserwacji, ich refleksji, osobistych doznań i przeżyć.

Umiejętność pomagania rodzinie musi być oparta na treningu własnym oraz na podstawach teoretycznych. Niezbędne jest by terapeuta rozumiał rodzinę i zjawiska życia rodzinnego w stopniu szerszym niż na to pozwala doświadczenie własnego życia rodzinnego.
Rodzinę charakteryzuje jej struktura, system ról oraz system władzy i kontroli. Rodzina ma swoje sposoby porozumiewania się, swoją komunikację. W każdej rodzinie ważna jest jej „mikrokultura”, a więc mity rodzinne, przekazy międzypokoleniowe, czy inne wzorce, w nieuchwytny sposób determinujące. Rodzina dysponuje różnymi sposobami osiągania celów, a nieraz są to sposoby na tyle skomplikowane i ukryte, że stanowią pewne strategie.
Podejście systemowe w terapii rodzin pozwala na głębszą analizę i wgląd w procesy życiowe rodziny. Oparte jest na podstawach naukowych wywodzących się z wielu szkół terapeutycznych np. Murraya Bowena, Salvadora Minuchina, Batesona, Ivana Boszormenyiego-Nagya, Normana Paula.

Dokładna analiza sposobów rozwiązywania przez rodzinę własnych napięć jest ważnym czynnikiem w postawieniu diagnozy systemu rodzinnego, a w konsekwencji właściwego wyboru pomocy rodzinie.
Duże znaczenie w powodzeniu terapii ma motywacja wewnętrzna członka lub członków rodziny. Daje to możliwość zmiany i wpływa na skuteczność terapii. Należy odróżnić zwykłe doradztwo od terapii. W terapii to członkowie rodziny przy pomocy terapeuty odzyskują samoświadomość zachodzących procesów życiowych w rodzinie. Dla osoby szukającej pomocy psychologicznej porady mogą być przekonujące lub nie. Terapia daje możliwość przyjmowania pewnych rozwiązań i zinternalizowania ich, a więc przyjęcia jako swoje i skuteczne w swoim systemie rodzinnym. Terapeuta jest osobą towarzyszącą rodzinie w jej procesach odkrywania rzeczywistości społecznej, w której funkcjonuje rodzina.